दाङ : तुलसीपुर उपमहानगरपालिका १९ बिजौरीमा रहेको प्रादेशिक आयुर्वेद चिकित्सालय दाङमा गत आर्थिक वर्षमा साढे ३० हजार बढि बिरामीले सेवा लिएका छन् । अस्पतालले सेवा सुविधा बढाउँदै ल्याएपछि सेवा लिने बिरामीहरूको क्रम बढि रहेको अस्पतालले जनाएको छ । अस्पतालका सूचना अधिकारी बसन्त बहादुर केसीका अनुसार विगतका वर्षहरूको तुलनामा पछिल्लो समय बिरामीहरूको संख्या बढ्दै गएको छ । अस्पतालबाट दिइने सेवाको प्रभाव र सर्वसुलभ सेवाका कारण बिरामीहरूको संख्या बढ्दै गएको समेत उनले बताए ।
उनले भने,‘ हामीले विशेषज्ञ राम्रो सेवा प्रदान गर्दै आएका छौँ । यहाँबाट उपचार गरेर बिरामीहरू निको भएपछि उनीहरूले नै यहाँको राम्रो प्रचार गरिदिँदा बिरामीको संख्या बढ्दै गएको हो ।’ उनका अनुसार कतिपय बिरामीहरू काठमाडौँमा गएर उपचार गर्दा पनि निको नभएपछि यहाँ आएर गर्दा निको भएको समेत रहेका छन् । आर्थिक वर्ष २०७७ / ७८ मा अस्पतालबाट ७ हजार ६० जनाले विभिन्न सेवा लिएका थिए, भने आर्थिक वर्ष २०७८ /७९ मा ११ हजार ९०२ जनाले सेवा लिएको उनले बताए ।
यस्तै गत आर्थिक वर्ष २०७९ / ८० मा ३० हजार ७६८ जनाले सेवा लिएको उनले बताए । जसमा १७ हजार ४४६ जना महिला र १३ हजार ३२२ जना पुरुष रहेका छन् । यस्तै आर्थिक वर्ष २०७७ / ७८ मा सबै भन्दा बढि अम्लपित्तका बिरामीहरू आएका थिए । जसमा १ हजार २७८ जना बिरामी सेवा लिन आएका थिए, भने गुद विकारका ५८२ जना, बातब्याधीको ३६१ जना, दम, रुघाखोकीका २४१ जना र अन्य विभिन्न बिरामीहरूले सेवा लिएका थिए । यसैगरी आर्थिक वर्ष २०७८ / ७९ मा अम्लपित्तका बिरामीहरू बढि आएका थिए । जसमा १ हजार ५८५ जना आएका थिए ।
यस्तै जराजन्य वृद्धावस्थामा लाग्ने रोगका १ हजार ३७५ जना, मलद्वार सम्बन्धी रोगमा १ हजार ३३८ जना, बातब्याधीका ९३० जना लगायत अन्य रोगका बिरामीहरूले सेवा लिएको सूचना अधिकारी केसीले बताए । यस्तै गत आर्थिक वर्ष २०७९ / ८० मा सबैभन्दा बढि बालबालिकाहरूले सेवा लिएको उनले बताए । उनका अनुसार ५ हजार ६६२ जना बालबालिकाहरूले अस्पतालबाट सेवा लिएका थिए । अस्पतालले स्वर्ण प्राशन सेवा शुरु गरेपछि बालबालिकाको संख्या बढेको समेत उनको भनाइ छ । यस्तै मलद्वार सम्बन्धी रोगका ५ हजार १५८ जना, अम्लपित्तका ४ हजार ४३० जना, बातब्याधीका ३ हजार ७७४ जना, जराजन्य वृद्धावस्थामा लाग्ने रोगका ३ हजार ४८७ जना, मधुमेहका ९०४ जना लगायत अन्य रोगका बिरामीहरूले सेवा लिएको समेत उनले बताए ।
अस्पतालले अहिले शल्य सम्बन्धी क्षारसूत्र सेवा, पञ्चकर्म सेवा, नाक, कान घाँटी सम्बन्धी विशेषज्ञ सेवा, भिडिओ एक्सरे सेवा, अग्नि कर्म, जलौका कर्म, इमर्जेन्सी सेवा, गत आर्थिक वर्षदेखि बच्चाहरूको लागि स्वर्ण प्राशन सेवा, अन्तरंग सेवा दिँदै आएको समेत उनले बताए । उनका अनुसार अहिले अस्पताल ३० बेडमा सञ्चालन भइरहेको छ । अस्पताललाई ५० बेडसम्म स्तरोन्नति गर्ने प्रदेश सरकारले तयारी गरेको समेत उनको भनाइ छ ।
अस्पतालले करारमा चिकित्सकहरूको व्यवस्थापन गरेर विशेषज्ञ सेवा दिँदै आइरहेको समेत उनले बताए । अस्पतालमा भर्ना भएका बिरामीहरूलाई निःशुल्क रुपमा दुई पटक खाना र दुई पटक नास्ता दिने गरेको समेत उनले बताए । यस्तै अस्पतालले भर्ना भएका बिरामीहरूबाट दैनिक २५ रुपैयाँ बेड चार्ज लिने गरेको समेत उनको भनाइ छ । उनका अनुसार भर्ना भएका बिरामीहरू छुट्टै बस्न चाहेमा न्यूनतम शुल्कमा क्याबिनको समेत ब्यवस्था रहेको छ ।
सर्वसुलभ रुपमा सेवा पाउँदा बिरामी खुशी
रुकुम खाराका खमनसिंह खत्री अस्पतालमा भर्ना भएको करिब २५ दिन हुन लाग्यो । उनलाई पायल्सको समस्या थियो । अस्पतालमा आएर अप्रेसन गरेपछि अहिले ठिक हुँदै गएको भन्दै अस्पतालबाट राम्रो सेवा सुविधा पाएको समेत उनले बताए । लामो समयदेखि उनलाई पायल्सले सताएपछि उनी उपचारको लागि भारतको सिम्ला भन्ने ठाउँमा गए । त्यहाँ उपचार गर्दा भारतीय एक लाख लाग्ने भएपछि गाउँकै साथीले यसको उपचार दाङमा सस्तोमा हुन्छ, भनेपछि त्यहाँ उपचार नगरेर आएको समेत उनले बताए ।
उनले भने,‘ शुरुमा गाउँ कै मेडिकलमा उपचार गरे तर, ठिक भएन । पछि भारतको सिम्ला गए । त्यहाँ एक लाख आईसी लाग्ने अस्पतालले भनेपछि त्यहाँ रहेका साथीले दाङको बिजौरीमा उपचार हुन्छ , भनेपछि यही आएर उपचार गरे । उताको भन्दा धेरै सस्तोमा उपचार भइरहेको छ । ’ अर्का रुकुम मुसीकोट नगरपालिका ९ का कर्ण बहादुर बूढा पनि अस्पतालमा भर्ना भएको करिब २० दिन हुन लाग्यो । उनलाई पनि पायल्सको नै समस्या हो । उनको पनि अहिले अप्रेसन भइसकेको छ । उनी पनि अस्पतालबाट पाउने सेवा सुविधाका कारण खुशी भएको बताउँछन् ।
उनले भने,‘ हामी जस्ता निम्न आर्थिक भएका बिरामीहरूका लागि यो अस्पताल राम्रो छ । उपचार गर्दा पनि धेरै खर्च लाग्दैन । निःशुल्क खाना र नास्ता पाइन्छ । बेड चार्ज पनि दैनिक २५ रुपैयाँ लाग्ने गर्दछ । अहिले अन्य अस्पतालमा उपचार गरेको भए, लाखौँ खर्च हुन्थ्यो ।’ उनले पनि शुरुमा रुकुममा उपचार गरेको भएयता पनि त्यहाँ राम्रो नभएपछि काठमाडौँ उपचार गर्न गएको भन्दै काठमाडौँमा धेरै दिन बस्दा धेरै खर्च लाग्ने भएका कारण दाङको बिजौरीमा आएर उपचार गरेको बताए । यहाँ उपचार गर्दा आफूलाई राम्रो भएको समेत उनको भनाइ छ ।
प्रदेश सरकारले अपेक्षा गरे अनुसार सहयोग पाएनौँ : अध्यक्ष बस्नेत
अस्पताल विकास समितिका अध्यक्ष कृष्ण बहादुर बस्नेतले अस्पतालले अपेक्षा गरेजति लुम्बिनी प्रदेश सरकारबाट सहयोग नपाएको बताए । उनका अनुसार प्रदेश सरकारबाट भने जति सहयोग नपाएका कारण अस्पताल विकास समिति कोषबाट अस्पताल सञ्चालन भइरहेको छ ।
उनले भने,‘ प्रदेशका मुख्यमन्त्री, स्वास्थ्य मन्त्री, अर्थमन्त्री यही ठाउँमा हुँदा यो अस्पताललाई उहाँहरूले प्राथामिकतामा राख्नु हुन्छ, होला जस्तो हामीहरूलाई लागेको थियो । हामीलाई डेढ करोड बजेट आवश्यक पर्छ । तर, हामीलाई ७५ लाख मात्र आएको छ । त्यो पैसाले सबै काम पुरा गर्न सकिदैन ।’
यस्तै उनले नेताहरू भन्दा पनि कर्मचारीहरू आयुर्वेदिक भन्दा एलोप्याथिकको बारेमा बुझेका हुँदा पनि यस अस्पतालमा बजेट कम परेको हुन सक्ने बताए । उनका अनुसार एलोप्याथिक अस्पतालहरूका थुप्रै बजेटहरू बिनियोजन हुँदा आयुर्वेदिक अस्पतालमा कम बजेट आउनेमा आफूहरूको त्यही बुझाइ रहेको छ । यस्तै उनले अस्पतालहरूले कस्तो सेवाहरू दिइरहेका छन् । बिरामीहरू चाप कस्तो रहेको छ । त्यस अनुसार बजेट विनियोजन नभएर हचुवाको भरमा हुने गर्दा यस्तो हुने गरेको समेत उनको भनाइ छ ।
©2023 Rapti Pahichan. All rights reserved.
